Urodził się 30 września 1240 (1242) r. Był księciem, wnukiem Konrada Mazowieckiego. W historii Sieradza i ziemi sieradzkiej odegrał istotną rolę. W wieku 20 lat objął panowaniem Księstwo Sieradzkie na mocy porozumienia z ojcem, któremu zwrócił Księstwo Łęczyckie. W wyniku owego układu zawartego 1262 r. rozgraniczono trwale oba księstwa. Nowy władca rozpoczął swe rządy energicznie i z rozmachem, chciał bowiem, aby znaczenie gospodarcze jego ziem rosło. Zakładał nowe wsie i osiedla. Za jego panowania lokowane były miasta Nowa Brzeźnica, Radomsko, Lutomiersk. Miasta te i stolica Księstwa Sieradzkiego otrzymały też od swego władcy liczne przywileje, poczynania te spowodowały wzrost znaczenia gospodarczego księstwa, a do grodu sieradzkiego zaczęli napływać kupcy i osadnicy.
Od 1264 r. Leszek Czarny rezydował już na trwałe w Sieradzu. Jego dbałość o swe niewielkie księstwo przyczyniła się również do wzrostu popularności wśród jego mieszkańców, zwłaszcza rycerstwa i mieszczan. Jego działania wywarły duży wpływ na rozwój poddanych ziem. W okresie, gdy żył Leszek Czarny Księstwo Sieradzkie nie było rozwinięte, i posiadało niewiele miast, a na całym jego obszarze mieszkało zaledwie 60 tys. ludzi.
Okres ten jest o tyle istotnym, że przypada nań szczytowy moment rozdrobnienia feudalnego na ziemiach polskich. Książę Leszek Czarny przez niektórych historyków określany jest mianem prekursora monarchii stanowej