Znani sieradzanie

Leszek Czarny

Urodził się 30 września 1240 (1242) r. Był księciem, wnukiem Konrada Mazowieckiego. W historii Sieradza i ziemi sieradzkiej odegrał istotną rolę. W wieku 20 lat objął panowaniem Księstwo Sieradzkie na mocy porozumienia z ojcem, któremu zwrócił Księstwo Łęczyckie. W wyniku owego układu zawartego 1262 r. rozgraniczono trwale oba księstwa. Nowy władca rozpoczął swe rządy energicznie i z rozmachem, chciał bowiem, aby znaczenie gospodarcze jego ziem rosło. Zakładał nowe wsie i osiedla. Za jego panowania lokowane były miasta Nowa Brzeźnica, Radomsko, Lutomiersk. Miasta te i stolica Księstwa Sieradzkiego otrzymały też od swego władcy liczne przywileje, poczynania te spowodowały wzrost znaczenia gospodarczego księstwa, a do grodu sieradzkiego zaczęli napływać kupcy i osadnicy.
Od 1264 r. Leszek Czarny rezydował już na trwałe w Sieradzu. Jego dbałość o swe niewielkie księstwo przyczyniła się również do wzrostu popularności wśród jego mieszkańców, zwłaszcza rycerstwa i mieszczan. Jego działania wywarły duży wpływ na rozwój poddanych ziem. W okresie, gdy żył Leszek Czarny Księstwo Sieradzkie nie było rozwinięte, i posiadało niewiele miast, a na całym jego obszarze mieszkało zaledwie 60 tys. ludzi.
Okres ten jest o tyle istotnym, że przypada nań szczytowy moment rozdrobnienia feudalnego na ziemiach polskich.   Książę Leszek Czarny przez niektórych historyków określany jest mianem prekursora monarchii stanowej.

Cyprian Bazylik

Zwany Ciprianus Siradiensis (Cyprian z Sieradza), poeta, tłumacz, kompozytor, muzyk i drukarz. Pochodził z sieradzkiej rodziny mieszczańskiej; był synem kupca Macieja.
Od 1550 roku studiował przypuszczalnie teologię na Akademii Krakowskiej, a następnie pracował w kancelarii króla Zygmunta Augusta. W 1557 r. został nobilitowany i otrzymał nazwisko Bazylik. Rok później wyjechał na Litwę, gdzie związał się z reformacyjnym obozem Mikołaja Radziwiłła Czarnego. Był również drukarzem i tłumaczem wydawnictw kalwińskich. W latach 1569-1570 posiadał drukarnię w Brześciu Litewskim. W późniejszym czasie został dworzaninem wojewody sieradzkiego Albrechta Łaskiego.
Bazylik zasłynął również z tłumaczenia na język polski czterech ksiąg łacińskiego dzieła Andrzeja Frycza Modrzewskiego, które wydał w 1577 r. pod polskim tytułem „O poprawie Rzeczypospolitej”. Przełożył na polski także „Kronikę” Andrzeja Krymera oraz utwór zatytułowany „Historia o srogim prześladowaniu kościoła bożego”.
Cyprian Bazylik pozostawił po sobie liczne poezje okolicznościowe, ale najciekawsze są jego pieśni i psalmy, do których napisał teksty. Sieradzanin obok Wacława z Szamotuł i Mikołaja Gomółki należał do czołowych kompozytorów polskiego Renesansu. Jego pieśni są przykładem polskojęzycznej reformacyjnej twórczości religijnej XVI wieku. Zachowało się 15 pieśni z muzyką, m.in. „W Tobie, Panie, nadzieję mam”, „Z głębokości grzechów moich” i „Nabożna piosnka”.
Utwory Bazylika zostały nagrane przez Zespół Muzyki Dawnej Ars Nova, Subtilior Ensemble i chór Cantilena. Powstały album „Cyprian Bazylik, dzieła wszystkie, XVI wiek” był nominowany do nagród Akademii Fonograficznej Fryderyk 2013 aż w 3 kategoriach. Płyta ponownie została wydana, tym razem przez wytwórnię Complete Works i można ją nabyć w całym świecie dzięki dystrybucji przez sklepy internetowe.

Stanisław Balbus

Literaturoznawca, eseista, tłumacz, krytyk literatury. Ukończył filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim. Profesor zwyczajny, kierownik Katedry Teorii Literatury w Instytucie Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Członek kilku towarzystw naukowych i stowarzyszeń twórczych, w tym PEN Clubu. Debiutował w 1966 r. w „Ruchu Literackim”. Publikował m.in. w „Miesięczniku Literackim”, „Nowych Książkach”, „Poezji”, „Twórczości”, „Tygodniku Powszechnym”, „Życiu Literackim”, „Arce”, „bruLionie”, „NaGłosie” i „Dekadzie Literackiej”. Artykuły naukowe zamieszczał w „Pamiętniku Literackim”, „Tekstach”, „Tekstach Drugich” i „Ruchu Literackim”. Przekładał prace naukowe z języka rosyjskiego. Jego teksty były tłumaczone m.in. na języki: francuski, rosyjski, ukraiński, serbski i węgierski.
Jest autorem około 180 publikacji (w tym krytycznoliterackich i popularyzatorskich), 6 książek w tym: „Poezja w czasie marnym. O metafizyce i historiozofii poezji Tadeusza Nowaka” (1992); „Świat ze wszystkich stron świata. O Wisławie Szymborskiej” (1996).  Profesor Balbus ma na koncie także publikacje w edycjach zbiorowych: eseje (zwłaszcza o poezji XX wieku ) oraz rozprawy naukowe (zwłaszcza z zakresu teorii języka artystycznego).

Antoni "Antoine" Cierplikowski

Światowej sławy fryzjer stylista, kostiumolog, miłośnik literatury, muzyki, malarstwa, rzeźby, mecenas sztuki i wychowawca wielu pokoleń fryzjerów.
Dzieciństwo spędził w Sieradzu. Jako 14 – latek rozpoczął praktykę u łódzkiego fryzjera Pawła Lewandowskiego. Gdy miał l17 lat wyruszył na podbój Paryża. Zasłynął już w 1909 roku, gdy francuskiej aktorce obciął długie włosy i uczesał krótką, chłopięcą fryzurę. Styl „chłopczycy” podbił cały świat, a Antoine odtąd czesał najsławniejsze kobiety. Kreował nieszablonowe rozwiązania, wyznaczał trendy na całe pokolenia. Był wyrocznią w świecie fryzur. “Antoine de Paris”, „król fryzjerów, fryzjer królów”, „Dali  fryzjerstwa”, „największy z tych, którzy na równi z Coco Chanel  stworzyli kobietę współczesną” - tak mawiali o nim współcześni. Mistrz Antoine zrewolucjonizował fryzjerstwo,  rozpoczynając modę na krótkie fryzury u kobiet. Cięcie Antoniego „Antoine’a” Cierplikowskiego sprzed 100 lat na  zawsze zmieniło modę i obyczaje. Cierplikowski wyzwolił  kobiety z długich włosów, stereotypów i konwenansów. Od tego czasu  wartości płci pięknej nie postrzegano przez pryzmat długich, ciężkich  włosów i strojów. Antoine zapoczątkował proces, którego następstwem było  m.in.: uproszczenie ubioru, skrócenie spódnicy czy pozbycie się  nadmiaru ozdób. Polak, podobnie jak inna wielka postać tego okresu, Coco Chanel, lansował nowy wygląd kobiety.
Jego fryzjerska rewolucja dotarła aż za ocean, gdzie zachęcił Eleonor Roosevelt,  żonę prezydenta Stanów Zjednoczonych, do obcięcia włosów na krótko.  Pani Roosevelt znalazła rzesze naśladowniczek w całym kraju. W czasach największej świetności filie paryskiego zakładu Cierplikowskiego mieściły się w Cannes, Marsylii, Londynie,  Tokio i w Stanach Zjednoczonych, gdzie pod szyldem „Antoine” działało  ich aż 121. Mistrz czesał, stylizował i przyjaźnił się z gwiazdami tamtych lat, takimi jak: Sarah Bernhardt, Eleonora Duse, Josephine Baker, Brigitte Bardot, Edith Piaf, Greta Garbo, Jean Cocteau.
Rozwiązania, które Antoni Cierplikowski zapoczątkował sto lat temu są dziś  standardem. Był pomysłodawcą kolejnych fryzur m.in. „coup de vent”  (podmuch wiatru). Mistrz zasłynął również w farbowaniu włosów na kolory nienaturalne. Błękit  Antoine’a – tak nazywał się lansowany przez mistrza odcień
Pod koniec życia w 1971 roku opuścił Paryż i przeprowadził się do rodzinnego miasta. Tutaj postanowił na Wzgórzu Zakowym utworzyć Gniazdo Orłów stanowiące centrum kultury i sztuki z salą kinową, teatralną oraz pracowniami dla artystów. To tutaj mieli się szkolić przyszli fryzjerzy, a także malarze, rzeźbiarze, muzycy. Antoine marzył, aby do Sieradza zjeżdżali twórcy z całej Polski. Niestety, zamysł się nie powiódł. Przetrwał za to zapoczątkowany przez mistrza w 1975 r. Ogólnopolski Konkurs Uczniów Fryzjerskich im. Antoniego Cierplikowskiego w Sieradzu. Ten zaś stał się filarem Sieradz Open Hair Festival, wydarzenia za pomocą którego miasto buduje własną markę Open Hair, a jej patronem jest właśnie Antoine.

Maksymilian Fajans

Rysownik, specjalista w dziedzinie litografii i fotografii. Syn sieradzkiego kupca Hermana i Leontyny Kohn. Był bratem Maurycego Fajansa.
W latach 1844 – 1849 uczył się w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych, ale nie otrzymał dyplomu. Nauki nie zarzucił i w latach 1850 – 1853 kształcił się w Paryżu, gdzie był uczniem holenderskiego malarza i grafika Arego Scheffera, zaś litografię poznawał u Emila Lassalle’a, a w zakładzie chromatograficznym R.L. Lemerciera odbył praktykę.
Po powrocie Fajans założył własny Zakład Artystyczno – Litograficzny w Warszawie, gdzie zamieszkał na stałe. Jako pierwszy w stolicy wydawał techniką litografii barwnej. Do 1863 r. ukazało się 14 zeszytów „Wizerunków Polskich” według rysunków artysty, a do 1861 r. powstały 24 zeszyty „Wzorów sztuki średniowiecznej w dawnej Polsce”. Twórca nie kontynuował tych wydawnictw, gdyż sytuacja materialna zmusiła go do zajęcia się grafiką użytkową. Publikował kalendarze ścienne i kieszonkowe, święte obrazy i obrazki, dyplomy, patenty, reklamy oraz podobizny wizerunków królów Polski, sięgając po projekty innego znanego sieradzanina Tytusa Maleszewskiego. Ostatnią wielką pracą Fajansa było wykonanie 260 litografii do wydawnictwa „Album widoków” Napoleona Ordy.
Maksymilian Fajans otrzymywał listy pochwalne, medale i był wiele razy nagradzany m.in. na Międzynarodowej Wystawie Fotograficznej zorganizowanej w Berlinie (1865) i Wiedniu (1873). Archiwum prac artysty znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.

Sławomir Iwański

Grafik i plakacista. Urodzony w 1947 r. w Sieradzu. W latach1971-1976 studiował  w  Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (od 1996 r. Akademia Sztuk Pięknych) w Łodzi, na Wydziale Grafiki i Malarstwa. Dyplom z wyróżnieniem uzyskał w 1976 r.
Od 1978 r. pracuje w macierzystej Uczelni. W 1991 r. zaczął prowadzić Pracownię Projektowania Opakowań, która obecnie, po zmianie programu nauczania nosi nazwę Pracowni Projektowania Grafiki Przestrzennej i Plakatu. Przez dwie kadencje (1990-1993; 1993-1996) pełnił funkcję prorektora PWSSP w Łodzi.
W 1997 r. uzyskał‚tytuł‚naukowy profesora w zakresie sztuk plastycznych. W latach 2008-2012 pełnił‚ funkcję™kierownika  Katedry Projektowania Graficznego. W 1997 r. został zatrudniony w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. L. Schillera w Łodzi, w której prowadzi Pracownię Plastyki Obrazu Filmowego. Równolegle z działalnością…dydaktyczną…zajmuje się™od wielu lat projektowaniem graficznym oraz grafikę…artystyczną. Posiada w swoim artystycznym dorobku, oprócz plakatów, wiele  realizacji z zakresu projektowania znaków graficznych, identyfikacji wizualnej, opakowań oraz liczne opracowania graficzne książek i katalogów. Dwukrotnie odbył (1988 r., 1991 r.) staże zagraniczne w agencji projektowania graficznego Carre Noir w Paryżu. Dyplomy w prowadzonej przez niego Pracowni Projektowania Grafiki Przestrzennej i Plakatu obroniło kilkudziesięciu absolwentów. Wielokrotnie był‚promotorem doktoratów. Uczestniczył jako juror w wielu ogólnopolskich wystawach  konkursowych poświęconych sztuce plakatu.
Projektował między innymi dla: Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi, Wydawnictwa Łódzkiego, Galerii Opus w Łodzi, Galerii Blok ASP w Łodzi. Galerii Kobro ASP w Łodzi, PWSFTviT w Łodzi oraz wielu firm z branży odzieżowej i spożywczej. Od ukończenia studiów przygotował‚kilkanaście wystaw indywidualnych oraz brał‚udział‚w kilkudziesięciu znaczących wystawach ogólnopolskich                                  i międzynarodowych. Plakaty Sławomira Iwańskiego znajdują… się™ w zbiorach w Polsce, a także m. in. w Japonii, USA, Francji, Niemczech, Czechach. Za swe prace z zakresu projektowania graficznego i grafiki artystycznej i był‚wielokrotnie nagradzany. Mieszka i pracuje w Łodzi.

Tytus Malszewski

Artysta malarz specjalizujący się w portrecie, rysownik, pedagog. Syn Marcina, pisarza Sądu Pokoju i Franciszki z Kozarskich. Umiejętności malarskie zdobywał najpierw w rodzinnym mieście, potem pogłębiał w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie, a w 1856 r. wyjechał do Paryża, gdzie doskonalił warsztat artystyczny w znanej pracowni Leona Congnieta. W tym czasie studiował też w Paryżu Wojciech Gerson, z którym Maleszewski się zaprzyjaźnił, podobnie jak z Cyprianem K. Norwidem. Wykonany wtedy rysunkowy portret poety należy do najlepszych prac artysty. W rewanżu Norwid poświęcił malarzowi i jego żonie kilka wierszy. W okresie paryskim poznał też Juliusza Kossaka.
Maleszewski malował również pejzaże, sceny rodzajowe, oraz kompozycje na motywach literackich. Często był dostrzegany przez współczesną mu krytykę, która przychylnie oceniała jego prace, zwłaszcza pomysł kompletowania przez malarza wizerunków królów polskich, wybitnych postaci historycznych oraz osobowości ze świata nauki, literatury, sztuki.
Pod koniec 1858 r. Maleszewski wyjechał do Rzymu, by uzupełnić artystyczne wykształcenie. Tutaj też sportretował Teofila Lenartowicza, z którym się zaprzyjaźnił. Dziesięć lat później artysta powrócił do Paryża, gdzie odniósł sukces na wystawie malarskiej dzięki udanemu portretowi śpiewaczki Adeliny Patti. Pomagał też mistrzowi Janowi Matejce w organizowaniu prezentacji jego obrazu „Unia Lubelska”.
W 1873 r. osiadł na stałe w Warszawie i poświęcił się pracy twórczej. W swojej pracowni prowadził kursy rysunku i malarstwa oraz restauracji obrazów. Dużo malował, przeważnie portrety, rzadziej pejzaże. Tworzył kompozycje oparte na motywach literackich i obrazy religijne. Brał udział w wielu wystawach. Jego prace znajdują się m.in. w Muzeum Narodowym, Instytucie sztuki PAN oraz u licznych prywatnych kolekcjonerów na całym świecie. Sieradzkie muzeum posiada wykonany przez Maleszewskiego techniką litograficzną portret Tadeusza Kościuszki.

Zbigniew Lew-Starowicz

Profesor Lew - Starowicz jest autorem kilkudziesięciu prac z zakresu psychiatrii, a zwłaszcza seksuologii np. „Listy intymne”, Zazdrość, seks, zbrodnia”, „Seks w sieci i nie tylko”, „Lew w sypialni” i „Pan od seksu”. Opublikował też wiele pozycji popularnonaukowych. Współpracował z (nieistniejącą już) stacją telewizyjną TVN Med, w której prowadził programy na temat seksuologii. Wydawał pod pseudonimem „Leo Oldwitch”. Epizodycznie pojawiał się w obsadzie aktorskiej seriali telewizyjnych „Kasia i Tomek”, „Niania”, „39 i pół”. Wystąpił jako pracownik Urzędu Stanu Cywilnego w teledysku do utworu „Black and White” zespołu Kombi.
Zbigniew Lew – Starowicz zapewnia, że wiele zawdzięcza latom spędzonym w Sieradzu. W domowej bibliotece posiada dział poświęcony miastu i w nostalgicznych chwilach sięga do albumów i książek poświęconych miejscu urodzenia.

Ary Sternfeld