Kalendarium

Kalendarium

VI – VII w. - na łęgu w pobliżu Żegliny, naprzeciwko Olendrów Dużych istniała otwarta osada wiejska. W toku badań archeologicznych odkryto tu ślady mieszkań, paleniska i jamy na odpadki.

XI w. - na zachodnim skraju szerokiej doliny Warty, najprawdopodobniej za panowania Kazimierza Odnowiciela (1039 - 1058), na obszarze ok. 4 hektarów wzniesiono osadę otwartą typu targowego. Za czasów BolesławaŚmiałego w miejscu tym zbudowano obronny gród kasztelański.

1136 r. - pierwsza pewna wzmianka o mieście zawarta w bulii Innocentego II, wystawionej dla arcybiskupa Gnieźnieńskiego. Potwierdza ona miejski charakter Sieradza, w którym istniały karczmy, komora celna, odbywały się sądy i gdzie składano daniny.

XII w. - arabski Geograf al. Idrisi (1100 – 1166) w “Księdze Rogera“ zaliczył Sieradz do“sławnych stolic i silnych centrów” na równi z Krakowem, Gnieznem i Wrocławiem.

1241 r. - najazd Tatarów na Sieradz. Zniszczono gród i podgrodzie.

1247 r. – 1255 r. W okresie tym Sieradz otrzymał prawa miejskie. Dokument lokacyjny zaginął, jednak według dokumentu z 1298 roku wiadomo, że prawa te nadałksiążę Kazimierz Kondratowic, który objął Sieradzkie w 1247 r. W 1255 r. dwaj mieszczanie sieradzcy Marcin i Wiklin otrzymali pozwolenie na lokację Warty.

1260 r. - w czasie kolejnego najazdu Tatarzy zniszczyli miasto.

1262 r. – 1263 r. - w wyniku ugody zawartej pomiędzy Kazimierzem Kondratowicem a Leszkiem Czarnym powstało Księstwo Sieradzkie, którego pierwszym władcą został Leszek Czarny. Nowe księstwo obejmowało kasztelanie: rozpierską,sieradzką, spicymierską oraz część wolborskiej – po lewej stronie Wolbórki.

1287 r. - 1288 r. - w czasie trzeciego najazdu Tatarzy zniszczyli miasto.

1288 r. - pośmierci Leszka Czarnego Księstwo Sieradzkie przyjął jego przyrodni brat Władysław Łokietek. Sieradzkie wraz z Kujawami brzeskimi i ziemią łęczycką stało się bazą wyjściową do zjednoczenia Polski.

1290 r. - jak świadczy “Codex diplomaticus Poloniae”, Władysław Łokietek odbudował w Sieradzu zamek na miejscu dawnego, który doszczętnie spłonął.

1291 r. - pierwsza wzmianka o szkole w Sieradzu.

1292 r. 28 września - Władysław Łokietek, oblegany w zamku sieradzkim przez Czechów, zmuszony został do kapitulacji i dostał się do niewoli. 9 października zawarto z Czechami układ.

XIII – XV w. - w tym okresie odbyło się w Sieradzu 15 walnych zjazdów. Sześciu z nich przewodniczyli królowie polscy.

1300 r. – 1306 r. - po pokonaniu Władysława Łokietka Sieradz objęli w panowanie Czesi.

1331 r. 20 września - Krzyżacy zrabowali miasto, spalili kościoły i wymordowali część mieszkańców.

II połowa XIV w. - w wyniku reformy administracyjnej kraju powstało województwo sieradzkie, obejmujące późniejsze powiaty: sieradzki, szadkowski, radomszczański, piotrkowski, a od połowy XV w. ziemię wieluńską z powiatami –wieluńskim i ostrzeszowskim. 1373 r. Najwcześniejszy zapis dotyczący burmistrza Sieradza.

1377 r. - najwcześniejszy zapis dotyczący rajców miejskich.

1383 r. 26 lutego - na sejmie w Sieradzu zapewniono poselstwo węgierskie, że córka króla Ludwika – Jadwiga – zostanie królową Polski. 28 marca na zjeździe elekcyjnym ostatecznie zatwierdzono ten wybór. 16 czerwca stronnicy następcy tronu z rodu Piastów, zgromadzeni w kościele dominikanów, okrzyknęli i nieoficjalnie koronowali na króla Polski (poprzez podniesienie na tarczy) księcia z rodu Piastów mazowieckich - Siemowita IV, który następnie zrzekł się praw do tronu.

1415 r. - król Władysław Jagiełło nadał sieradzanom przywilej używania do pieczęci czerwonego laku (stosowanego tylko przez królów i książąt) za odbicie z rąk Krzyżaków wielkiej chorągwi Królestwa w bitwie pod Grunwaldem.

1432 r. - na zjeździe w Sieradzu szlachta podjęła zobowiązanie, że po śmierci Władysława Jagiełły wybrany zostanie następcą jego syn Władysław, późniejszy Warneńczyk.

1436 r. - zjazd szlachty zgromadzonej w Sieradzu zatwierdził pokój z Krzyżakami, zawarty rok wcześniej w Brześciu Kujawskim.

1445 r. - dokonano elekcji króla Kazimierza Jagiellończyka.

1450 r. - Kazimierz Jagiellończyk nadał miastu przywilej składu soli. Wielickie kopalnie soli miały tu swoje składy do czasów rozbiorów.

1558 r. - miastu nadano przywilej wybierania trzech kandydatów na stanowisko burmistrza i czterech radnych, z których starosta wyznaczał burmistrza i dwóch radnych. Odtąd władze miasta składały przysięgę na wierność królowi.

1564 r. - Prowincjałdominikański o. Feliks herbu Gozdawa z Sieradza powiększył zbiory istniejącej przy konwencie sieradzkim biblioteki, której początki sięgają zapewne XIII w., ponieważ już wtedy istniała tu szkoła prowadzona przez zakonników. XVI w. W Sieradzu było 12 cechów, m.in.: kuśnierzy, krawców, płócienników, które skupiały reprezentantów 33 zawodów.

1571 r. - miasto nawiedziła szczególnie groźna epidemia.

XVII w. - w Sieradzu osiedliło się sporo katolików szkockich, którzy z powodu prześladowań religijnych przybyli do Polski. Przybysze ci szybko spolonizowali się. 1655 r. 3 listopada miasto i zamek bez walki poddały się Szwedom. Część szlachty pod wodząmiecznika sieradzkiego Stefana Zamoyskiego i Piotra Czarnieckiego zasiliła załogę Częstochowy.

1656 r. 5 maja - sieradzanie pod dowództwem swego wojewody Jana Koniecpolskiego odebrali miasto i zamek Szwedom. W mieście pozostały jedynie 132 domy i 800 mieszkańców.

1703 r. - w czasie wojny północnej miasto uległo znacznym zniszczeniom w wyniku rabunków dokonanych przez wojska szwedzkie, saskie i rosyjskie.

1780 r. - w mieście działa Komisja Dobrego Porządku. 10 lat później w Sieradzu powstała Komisja Cywilno-Wojskowa dla powiatów sieradzkiego i szadkowskiego. Instytucje te przyczyniły się do częściowego uporządkowania miasta i odbudowy ratusza.

1789 r. - udział delegacji sieradzkiej z prezydentem Franciszkiem Mazurem w “czarnej procesji” w Warszawie. Podpis prezydenta Sieradza i gminnego Andrzeja Zwolińskiego figuruje pod aktem Zjednoczenia Miast.

1791 r. - Sieradz otrzymał prawa miasta wydziałowego, w którym miały się odbywać zjazdy przedstawicielskie innych miast. 10 sierpnia odbył się tu sejmik delegatów z 16 miast wolnych województwa sieradzkiego, na którym wybrano plenipotenta na sejm – Walentego Kochelskiego, prezydenta miasta Wielunia.

1793 r. 7 kwietnia - miasto zajęli Prusacy.

1794 r. - w końcu sierpnia, na wieść o wkroczeniu w granice województwa sieradzkiego brygady gen. Antoniego Madalińskiego, sieradzanie uderzyli na prusaków i po walce, w której zginęło 4 żołnierzy pruskich i spłonął ratusz, wzięli w niewolę cały oddział składający się z 42 żołnierzy, 3 podoficerów i kapitana. Po kilku dniach jednakże miasto zostało zdobyte i zrabowane przez oddział pruski majora Bonina Klocha.

1806 r. 13 listopada - powołano komisję powstańczą celem przygotowania materialnego zaplecza dla powstania. 9 chorągwi kawalerii sformowanych pod dowództwem Pawła Biernackiego zostało ubrane w mundury dawnego województwa sieradzkiego.

1807 r. - po utworzeniu Księstwa Warszawskiego Sieradz został miastem powiatowym i obwodowym w departamencie kaliskim.

1813 r. - Sieradz pod okupacją wojsk rosyjskich.

1815 r. - Sieradz miastem obwodowym województwa kaliskiego w królestwie Polskim.

1823 r. - uporządkowanie zabudowy miasta według planu geometry w. Ziółkowskiego. M.in. zaplanowano wówczas zupełnie nowy układ wjazdu do miasta (dawna rogatka– dzisiejsze rondo).

1830 r. - 10 grudnia  powstał w mieście Komitet Obywatelski, którego zadaniem było“czuwanie nad skutecznością i sprężystością wykonania wszystkich poleceń rządowych” przez władze wykonawcze. Jednocześnie utworzono Gwardię Ruchową – rezerwę armii powstańczej. Piechurów włączono do 16 pułku piechoty liniowej, szwadron jazdy wszedł w skład 2 pułku jazdy kaliskiej.

1831 r. - 17 czerwca odbył się w mieście ostatni sejmik, który wybrał na posła Alojzego Poraj Biernackiego – późniejszego ministra skarbu rządu powstańczego.

1837 r. - zakończenie budowy tzw. traktu kalisko-fabrycznego, łączącego Sieradz z Kaliszem i Łodzią.

1852 r. - w Sieradzu wybuchła wielka epidemia cholery, w wyniku której zmarło 500 osób.

1861 r. - antyrosyjskie rozruchy i manifestacje w mieście.

1863 r. - 17 stycznia przybył z Warszawy do Sieradza Józef Oksiński i przystąpił do organizowania oddziału zbrojnego na ziemi sieradzkiej.

1902 r. - oddano do użytku linię kolejową prowadzącą przez Sieradz z Łodzi do Kalisza.

1902 r. – 1903 r. - bunty więźniów politycznych, wiece i nabożeństwa o charakterze niepodległościowym.

1905 r. - 12 listopada starcie na Oleandrach trzytysięcznego tłumu mieszkańców miasta i okolicznej ludności z kozakami. Byli zabici i ranni.

1914 r. - po ustąpieniu zaborców rosyjskich (2 sierpnia) do miasta wkroczyli (17 sierpnia) zaborcy niemieccy. Walki pozycyjne w okolicach miasta trwały do grudnia 1914 r.

1915 r. - 13 lutego rozpoczęto akcję werbunkową do Legionów Polskich. W mieście wybudowano pierwsza elektrownię.

1916 r. - w Sieradzu utworzono Polską Organizację Wojskową (POW).

1918 r. - 11 listopada przed frontem 300 osobowego oddziału POW i Straży Narodowej na rynku odbyło się przekazanie broni i oddanie władzy przez Niemców. Mimo to następnego dnia wieczorem w walce ze 150-osobowym oddziałem niemieckim, atakującym od Zduńskiej Woli, padło 5 zabitych i było 15 rannych członków POW.

1939 r. - żołnierze 10 Kaniowskiej Dywizji Piechoty armii “Łódź” toczyli w dniach 4 – 5 września ciężkie walki w rejonie Sieradza o utrzymanie głównej linii obrony na Warcie. Prawy brzeg rzeki w obrębie miasta był obsadzony przez 31 pp Strzelców Kaniowskich z Sieradza.

1939 r. – 1945 r. - Sieradz jako Schieratz został włączony do Rzeszy. Nastąpiły masowe egzekucje, wysiedlenia, likwidacja inteligencji polskiej i Żydów. W listopadzie 1939 r. powstał Inspektorat Służby Zwycięstwa Polski (późniejszy Związek Walki Zbrojnej i Armia Krajowa). Powstały także Bataliony Chłopskie. Ze względu na specyfikę konspiracyjną Sieradzkiego głównymi formami walki były: sabotaż, samoobrona oraz działalność wywiadowcza.

1945 r. - 23 stycznia zakończyła się niemiecka okupacja Sieradza.

1975 r. - w wyniku zmiany podziału administracyjnego Polski Sieradz został ponownie w swej historii stolicą województwa.

1998 r. - za sprawa kolejnej reformy administracyjnej kraju nastąpiła likwidacja województwa sieradzkiego. Obecnie Sieradz jest stolicą powiatu sieradzkiego.

Źródło: A. Ruszkowski, 

"Sieradz i okolice. Przewodnik"